បទ រមាំងបើកបាស (បែប រ័ត្នន៍ សេនា)

ស្នេហ៍ដក់ដាម ស្នាមដុះដិត ឥតអល់អាក់

ចិត្តជាក់ស្ម័គ្រ ចាក់ជាប់ស្មោះ ប្រស់ប្របប្រាណ

ក្បែរនឹងអូន ក្បូននាំឱ្យ សោយសុខសាន្ត

ប្រែរំខាន ប្រាណរខិត ឥតអែបអង្គ ។

កម្មឲ្យប្រែ កែអូនប្រាស ច្រាសច្រួលច្រាល

កើតត្រអាល កាលត្រេកអរ ចរចើកចង់

ហក់ចេញក្រៅ ហៅចូលក្រោល បោលបោះបង់

ចិត្តលែងត្រង់ ចង់លាត្រើយ ហើយហោះហើរ ។

* ការចាប់ចុងចួន និងសង្កត់សំឡេង គោរពទៅតាមបទពាក្យ ៩ បន្ថែមនៅត្រង់៖

- ព្យាង្គ១ រណ្ដំព្យាង្គ៤

- ព្យាង្គ២ រណ្ដំព្យាង្គ៥

- ព្យាង្គ៣ រណ្ដំព្យាង្គ៦

- ព្យាង្គ៧ រណ្ដំព្យាង្គ៨ រណ្ដំព្យាង្គ៩, និង

- ព្យាង្គ៣ ចួនព្យាង្គ៤, ព្យាង្គ៦ ចួនព្យាង្គ៧ នៅគ្រប់ឃ្លានៃល្បះទាំងអស់ ។

          * បញ្ជាក់ៈ ការនិពន្ធរបៀបសរសេរ និងគំនូសតាងបទ រមាំងបើកបាស តាមបែបថ្មី ក្នុងទីនេះគឺការច្នៃប្រឌិតទៅតាមតម្រុយខ្លះៗ ដែលមានបន្សល់ដានទុកមក (មាននៅក្នុង​វចនានុក្រម សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត) ៖

          ១ - បាស មានន័យមួយយ៉ាងថាៈ អន្ទាក់; ចំណង, រមាំងបើកអន្ទាក់ ឬរមាំងដោះ​អន្ទាក់ ។ ឈ្មោះស្នៀតឬល្បិចគុនមួយប្រភេទ ឬល្បិចដោះកុន, ដោះចំណោមមួយប្រភេទ សម្រាប់បញ្ចេញប្រើដោះខ្លួនក្នុងវេលាដែលជាប់កុន ឬជាប់ចំណោមយ៉ាងមមាញឹក : ស្នៀត​​រមាំងបើកបាស (ចំណេះឬល្បិចខ្មែរក្នុងសម័យបុរាណ) ។ រមាំងបើកបាស អាចឱ្យ​ន័យ(ក្រៅពីឈ្មោះគុន)​បានថា រមាំងរើខ្លួន, ដោះខ្លួនឱ្យរួចផុតពីអន្ទាក់ព្រាន អ៊ីចឹងការនិពន្ធមេកាព្យ​បែបថ្មី​ក្នុងទីនេះ ក៏គិតគូរខ្ពស់ផងដែរលើអត្ថន័យរបស់វា ។

          ២ - បាស ជាឈ្មោះកាព្យមួយបែបជាពាក្យ ៩ មានចួនរណ្តំបីៗម៉ាត់ លោតៗតាម​សង្កាត់, ក្នុងមួយបទមាន ៤ បាទ គឺបួនៗឃ្លា (រួមជា ៣៦ ម៉ាត់), ។ ចំណុចទី២នេះ ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ សម្រាប់យកមកបញ្ចូលក្នុងការនិពន្ធមេកាព្យនេះ ។

          នៅក្នុងវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត មានឱ្យជាឧទាហរណ៍មួយល្បះ​ទៀតផង ប៉ុន្តែតាមការសង្កេត ល្បះនោះជាបទពាក្យ ៩ ធម្មតាប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជារមាំង​បើកបាសនោះទេ។